پريقليطوس يا پارقليطا «پارقليطا» کلمهاى است سريانى از اصل يونانى «پريقليطوس» که به معنى بسيار ستوده و پسنديده است و ترجمه عربى آن محمد يا احمد مىباشد. ولى در انجيلهايى که بعد از اسلام نگارش يافته «پارقليطا» را مشتق از کلمه «پاراقليطوس» دانستهاند که به معناى «تسلى دهنده» مىباشد. محمود بن الشريف مىنويسد: ان الاربعة الذين کتبوا الاناجيل قد اتفقوا على ان عيسى (ع) قال للحواريون حين رفع الى السماء: انا ذاهب الى ابى و ابيکم و الهى و الهکم و ابشرکم بنبى يأتى من بعدى اسمه الپارقليط و هذا الاسم هو باللسان اليونانى و تفسيره بالعربية محمد (ص) قال الله فى کتاب العزيز: و مبشرا برسول يأتى من بعدى اسمه احمد. يعنى، به اتفاق همه کسانى که انجيلهاى چهارگانه را نوشتهاند، حضرت عيسى (ع) موقعى که به آسمان مىرفت به حواريون گفت: من به سوى پدر و خدايم و پدر شما و خدايتان مىروم و شما را به پيغمبرى بشارت مىدهم که بعد از من مىآيد که نام او «پارقليط» است و اين اسمى است يونانى و معنى آن به عربى محمد (ص) مىباشد (و اين اشاره به همان گفته قرآن مجيد است که از قول عيساى مسيح) گويد: بشارت مىدهم شما را به پيامبر بعد از خودم که نام او احمد است. در انجيلهاى فارسى کنونى نيز کلمه «پارقليطا» را از «پارقليطوس» گرفته و به معنى «تسلى دهنده» بکار بردهاند: در فصل 14 انجيل يوحنا آمده است: «اگر مرا دوست داريد احکام مرا نگاه داريد و من از پدر سؤال مىکنم، و «تسلى دهنده»«پارقليطا» ديگر به شما عطا خواهد کرد تا هميشه با شما بماند... اين سخنان را به شما گفتم وقتى با شما بودم ليکن «تسلى دهنده» يعنى روح القدس که پدر او را به اسم من مىفرستد او همه چيز را به شما تعليم خواهد داد، و آنچه به شما گفتم به ياد شما خواهد آورد.» «و من به شما راست مىگويم که رفتن من براى شما مفيد است زيرا اگر نروم «تسلى دهنده» نزد شما نخواهد آمد.» «ليکن چون «تسلى دهنده» که او را از جانب پدر نزد شما مىفرستم آيد يعنى روح راستى که از پدر صادر مىگردد، او بر من شهادت خواهد داد» گرچه مفسرين انجيل پافشارى کردهاند که بگويند مقصود از «پارقليطا»«روح القدس» است ولى با اندک تأمل و تحليل در آيات گذشته و علامات و امتيازاتى که براى شخص مورد بشارت ذکر کردهاند روشن و مبرهن مىشود که تطبيق «پارقليطا» ى موعود با «روح القدس» از جهاتى چند غير قابل قبول و امکانناپذير است. زيرا آيات گذشته بشارت از ظهور کسى پس از حضرت عيسى (ع) مىدهد که: 1 ـ آمدنش مشروط و منوط به رفتن مسيح بوده و شخصيت عظيم روحانى او به اندازهاى از مسيح برتر و والاتر است که رفتن عيسى (ع) به منظور ظهور و تابش آن خورشيد فروزان براى بشريت بسى سودمند و مفيد بوده است. 2 ـ او «پارقليطا» ى ديگرى است که براى هميشه و تا انقراض جهان شخصيت و آيينش بر بشريت حکومت کند. 3 ـ وى درباره مسيح شهادت داده او را تصديق خواهد کرد. 4 ـ «پارقليطا» آيين مسيح را تکميل و ناگفتههاى او را بيان خواهد کرد و آن حضرت را جلال و شکوه خواهد بخشيد و... بنابراين، اگر بنا باشد که پارقليطاى موعود «روح القدس» باشد از لحاظ آنکه حضرت مسيح آمدن او را مشروط به رفتن خود کرده و بودنش را در عصر خود ممتنع دانسته است، نبوت آن بزرگ مرد آسمانى محال خواهد بود. زيرا که «روح القدس» حامل وحى و واسطه بين حضرت اقدس الهى و انبياى خداست که در طول بعثت پيغمبران اولى العزم با آنان مصاحبت و ملازمت داشته است و نيز چون رفتن خويش را به منظور آمدن وى مفيد خوانده و در نتيجه پارقليطا را بزرگتر از خود معرفى کرده است. اگر بنا باشد که پارقليطا «روح القدس» باشد لازم آيد که فرشته حامل وحى که در حکم نامهرسان انبياى الهى است مقام و منزلتش از آنان فراتر و برتر باشد . از مجموع آنچه پيرامون بشارات و آيات گذشته نگارش يافت براى محققان روشن مىشود که فرد مورد بشارت پيغمبرى است پس از حضرت مسيح که از وى بزرگتر و تکميل کننده شريعت و تصديق کننده شخص او و کتاب اوست که داراى رياست و زعامت روحانى ابدى بشريت بوده و موجب جلال و عظمت مسيح گردد. يعنى ساحت قدس آن حضرت را از شوائب نقص و گناه مبرا سازد. به هر حال، وقتى علما و دانشمندان مسيحى بخواهند با تغيير اين کلمات متون صحيحه اناجيل را مخفى داشته و بدين وسيله بشارت ظهور پيامبر اسلام را ناديده انگارند، قرآن مجيد متکفل بيان آنها خواهد بود: «يا اهل الکتاب قد جائکم رسولنا يبين لکم کثيرا مما کنتم تخفون من الکتاب و يعفو عن کثير. قد جائکم من الله نور و کتاب مبين. يهدى به الله من اتبع رضوانه سبل السلام و يخرجهم من الظلمات الى النور باذنه و يهديهم الى صراط مستقيم» . اى اهل کتاب! فرستاده ما (محمد (ص)) به سوى شما آمد و بسيارى از حقايق آسمانى را که شما کتمان کرديد روشن مىسازد و از بسيارى (که فعلا مورد نياز نيست) صرف نظر مىکند . به راستى از طرف خدا نور و کتاب آشکارى به سوى شما آمده است. خداوند به برکت آن، پيروان رضايت خود را به راههاى سلامت هدايت مىکند و به اذن خويش از تاريکيها به سوى روشنايى مىبرد و آنها را براه راست رهبرى مىکند.
منبع: مجله مشکوة، شماره 22